NAMÂZIN FARZLARI

Farz, Allahü teâlânın yapılmasını istediği kesin emridir. Bir ibâdetin farzları yerine getirilmedikçe, o ibâdet sahîh, doğru olmaz. Namâz kılarken, oniki şartı yerine getirmek farzdır. Bu farzların yedisi namâzın dışında, beşi de içindedir. Dışındaki farzlara (Şartlar) denir. İçindekilere de (Rüknler) denir. [Ba’zı âlimler, tahrîme tekbîrinin, namâzın içinde olduğunu söylemişlerdir. Bunlara göre, namâzın şartları da, rüknleri de, altı olmakdadır.]

A) Namâzın Dışındaki Farzlar (Şartları):

1- Hadesden tahâret: Abdestsiz olanın abdest alması, cünüb olanın da gusl etmesidir.

2- Necâsetden tahâret: Namâz kılanın, vücûdunu, elbisesini ve namâz kılacağı yeri, kaba ve hafîf necâsetden ya’nî dînimizde necs (pis) sayılan şeylerden temizlemekdir. (Meselâ; kan, idrâr, alkol gibi maddeler, dînimizde pis sayılmakdadır).

3- Setr-i avret: Avret yerini örtmek demekdir. Avret yerini örtmek, Allahü teâlânın emridir. Mükellef olan, ya’nî âkıl ve bâlig olan insanın, namâz kılarken açması veyâ her zemân başkasına göstermesi ve başkasının da bakması harâm olan yerlerine (Avret mahalli) denir. Erkeğin avret yeri, göbeğinden dizi altına kadardır. Kadınların ise, yüz ve ellerinden başka her yeri avretdir.

4- İstikbâl-i kıble: Namâz kılarken kıbleye dönmekdir. Müslimânların kıblesi, Mekke-i mükerreme şehrinde bulunan (Kâ’be)nin arsasıdır. Ya’nî yerden arşa kadar o boşluk kıbledir.

5- Vakt: Namâzı, vaktinde kılmakdır. Ya’nî namâzın vaktinin girdiğini bilmek ve kıldığı namâzın vaktini kalbinden geçirmekdir.

6- Niyyet: Namâza dururken kalb ile niyyet etmekdir. Yalnız ağız ile söylemeye niyyet denmez. Namâza niyyet etmek demek, ismini, vaktini, kıbleyi, cemâ’at ile kılınıyorsa imâma uymayı, kalbden geçirmek demekdir. Niyyet, başlama tekbîri söylenirken yapılır. Tekbîrden sonra edilen niyyet, geçerli değildir ve o namâz kabûl olmaz.

7- Tahrîme tekbîri: Namâza dururken (Allahü ekber) demekdir. Bu başlama tekbîrine (İftitah tekbîri) de denir. Başka kelime söylemekle, tekbîr alınmış olmaz.

B) Namâzın İçindeki Farzlar (Rüknleri):

Namâza durunca yerine getirilecek beş farz vardır. Bu beş farzdan her birine (Rükn) denir. Namâzın içindeki farzlar şunlardır:

1- Kıyâm: Namâza başlarken ve kılarken ayakda durmak demekdir. Ayakda duramayan hasta, oturarak kılar. Oturarak kılamayan yatarak îmâ ile kılar. Sandalyede oturarak namâz kılmak câiz değildir.

2- Kırâet: Ağızla okumak ma’nâsına gelir. Namâzda, Kur’ân-ı kerîmden sûre veyâ âyet okumakdır.

3- Rükü’: Kırâetden sonra, elleri dize koyup eğilmekdir. Rükü’da, en az üç kerre (Sübhâne rabbiyel-azîm) denir. Doğrulurken (Semi’allahü limen hamideh) denir. Doğrulunca da, (Rabbenâ lekel-hamd) denir.

4- Secde: Rükü’dan sonra yere kapanmak demekdir. Secde, arka arkaya iki kerre elleri, alnı ve burnu yere koyup kapanmakdır. Her bir secdede en az üç kerre (Sübhane rabbiyel-a’lâ) denir.

5- Ka’de-i ahîre: Son rek’atde (Ettehıyyâtü)’yü okuyacak kadar oturmakdır. Buna (son oturuş) da denir.

Namâzın büyük bir iş ve ibâdetlerin en önemlisi olduğu, şartlarının bu kadar çok olmasından anlaşılmakdadır. Ayrıca, vâcibleri, sünnetleri, müstehabları, mekrûhları, müfsidleri de bunlara eklenirse, kulun Rabbinin huzûrunda nasıl bulunacağı, nasıl bulunması lâzım geldiği anlaşılır. Kullar, âciz, güçsüz, zevallı birer mahlûkdurlar. Her nefesde, kendisini yaratan, Allahü teâlâya muhtâcdırlar. Namâz kula aczini bildiren bir ibâdetdir.